หน่วยความจำ DDR5 มาตรฐานใหม่ล่าสุดจาก JEDEC (Joint Electron Device Engineering Council) กำลังเข้ามาแทนที่หน่วยความจำ DDR4 โดยมีคุณสมบัติที่ดีกว่ามากมาย ทั้งในเรื่องประสิทธิภาพและการรองรับการใช้งานในอนาคต แต่คำถามก็คือ หน่วยความจำ DDR5 ที่ตอนนี้กำลังอยู่ในช่วงเริ่มต้น เป็นตัวเลือกที่ดีกว่าการใช้หน่วยความจำ DDR4 ที่พัฒนามาจนถึงจุดสูงสุดขนาดไหน และคุ้มค่าหรือไม่หากจะเลือกใช้งาน
แน่นอนว่า การเลือกใช้หน่วยความจำ DDR5 ตอนนี้หมายถึง การตัดสินใจเลือกใช้ซีพียู Core i เจนเนอเรชั่น 12 ด้วย ซึ่งมันก็มีเมนบอร์ดซ็อกเก็ต 1700 ที่รองรับหน่วยความจำ DDR5 ให้เลือกใช้มากมาย แต่เนื่องจากอินเทลออกแบบให้ซีพียูนี้เหมาะสำหรับการอัพเกรดด้วย ดังนั้นจึงมีเมนบอร์ดซ็อกเก็ต 1700 อีกเป็นจำนวนไม่น้อยที่ผลิตออกมารองรับการใช้งานหน่วยความจำ DDR4 ซึ่งนั่นทำให้การใช้ซีพียู Core i เจนเนอเรชั่น 12 มีทางเลือกสำหรับผู้ที่ต้องการประกอบเครื่องใหม่แต่ยังไม่สะดวกใช้ หรือไม่มั่นใจการใช้หน่วยความจำ DDR5 ที่ออกมาในช่วงแรกๆ
เมนบอร์ดซ็อกเก็ต 1700 สองทางเลือกนี้ โดยภาพรวมก็ไม่ถือว่ามีอะไรที่แตกต่างกันมากนัก เพราะจุดหลักๆ เป็นเรื่องการใช้หน่วยความจำ แต่นั่นก็คือสิ่งที่ผู้ใช้ทุกคนต้องทราบ และทำความเข้าใจให้ดีก่อนที่จะตัดสินใจเลือกใช้งาน
ความแตกต่างที่ควรทำความเข้าใจ
รูปลักษณ์ภายนอกหรือโมดูลของหน่วยความจำ DDR5 สำหรับเครื่องพีซียังคงเป็นบ DIMM (Dual In-line Memory Module) 288 พินเหมือนกับ DDR4 แต่รอยบากที่บริเวณขาสัญญาณจะเป็นคนละตำแหน่งกัน ดังนั้นจึงต้องใช้กับเมนบอร์ดที่ออกแบบมารองรับ นอกจากนั้นผลจากการที่หน่วยความจำ DDR5 มีการแบ่งคำสั่งและข้อมูลตำแหน่งแยกออกเป็นส่วนๆ ไม่ได้ส่งผ่าน Command Address (CA) ชุดเดียวเหมือนกับหน่วยความจำ DDR4 ดังนั้นขาสัญญาณต่างๆ จึงมีการจัดวางตำแหน่งที่ต่างกันด้วย
ความแตกต่างประการต่อมาที่ทำให้หน่วยความจำ DDR5 แตกต่างจากหน่วยความจำ DDR4 อย่างชัดเจนก็คือ การใช้พลังงาน โดยส่วนประกอบต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นชิปหน่วยความจำ (DRAM) ชิป RCD (Registering Clock Driver) รวมไปถึงส่วนที่ทำหน้าที่เป็นบัฟเฟอร์ข้อมูล (DB) ของหน่วยความจำ DDR5 แต่ละโมดูลจะทำงานโดยใช้แรงดันไฟเพียง 1.1 โวลต์ โดยมี PMIC (Power Management Integrated Circuit) ทำหน้าที่ควบคุมแรงดันไฟและสัญญาณทางไฟฟ้าเป็นของตัวเอง ในขณะที่การใช้พลังงานของหน่วยความจำ DDR4 จะถูกบริหารจัดการจากเมนบอร์ดทั้งหมด
การที่หน่วยความจำ DDR5 มี PMIC เป็นของตัวเอง (ติดตั้งรวมอยู่บนโมดูล) แม้จะทำให้หน่วยความจำ DDR5 ทำงานได้อย่างมีเสถียรภาพ เนื่องจากส่วนประกอบต่างๆ จะได้รับแรงดันไฟฟ้าที่มีความแน่นอนและมีสัญญาณรบกวนต่ำกว่าการที่ถูกจัดการผ่านเมนบอร์ดโดยตรง แต่นั่นก็ส่งผลให้หน่วยความจำแต่ละโมดูลมีต้นทุนการผลิตที่สูงขึ้น และเมื่อใดก็ตามที่เกิดการขาดแคลน PMIC ก็จะทำให้หน่วยความจำ DDR5 ต้องขาดตลาดตามไปด้วย
หน่วยความจำ DDR5 ที่มีวางจำหน่ายอยู่ในเวลานี้จะมีความเร็วเลือกใช้ตั้งแต่ DDR5-4800 จนถึง DDR5-6400 โดย DDR5-4800 จะเป็นความเร็วตามมาตรฐาน JEDEC ส่วนความเร็วที่สูงกว่านั้นจะเป็นการปรับแต่งผ่าน Intel XMP เวอร์ชัน 3.0 ที่ได้รับการปรับปรุงใหม่ โดยผู้ใช้สามารถปรับแต่งและบันทึกค่าลงใน SPD ได้โดยตรง และยังสามารถบันทึกค่าได้สูงสุดถึง 5 โปรไฟล์ แต่สำหรับหน่วยความจำ DDR4 ตั้งแต่ DDR4-3600 จนถึง DDR4-4800 จะเป็นการปรับแต่งค่าผ่าน Intel XMP 2.0 ซึ่งผู้ผลิตจะมีค่าเลือกสูงสุด 2 โปรไฟล์เท่านั้น
อีกหนึ่งคุณสมบัติที่ทำให้หน่วยความจำ DDR5 แตกต่างจากหน่วยความจำ DDR4 อย่างชัดเจนก็คือ สถาปัตยกรรมการส่งผ่านข้อมูล โดยหน่วยความจำ DDR4 แต่ละโมดูลในปัจจุบันจะส่งผ่านข้อมูลช่องทางเดียวโดยใช้บัสขนาด 72 บิต โดยแบ่งเป็น 64 บิตสำหรับข้อมูล และอีก 8 บิตสำหรับระบบการตรวจสอบความผิดพลาด ดังนั้นในกรณีที่ต้องการส่งผ่านข้อมูลแบบ Dual Channel ตามที่ซีพียูรองรับ จึงต้องใช้หน่วยความจำจำนวน 2 DIMM เสมอ
แต่สำหรับหน่วยความจำ DDR5 จะไม่เป็นแบบนั้น เนื่องจากหน่วยความจำ DDR5 แต่ละโมดูลหรือแต่ละ DIMM จะส่งผ่านข้อมูลแบบ Dual Channel ได้ด้วยตัวเองเลย โดยใช้บัสขนาด 40 บิต จำนวน 2 ชุดที่ทำงานเป็นอิสระต่อกัน โดยที่แต่ละชุดจะประกอบด้วยบัสขนาด 32 บิตสำหรับข้อมูล ส่วนอีก 8 บิตจะมีไว้สำหรับการตรวจสอบความถูกต้อง ดังนั้นหากใช้หน่วยความจำ DDR5 จำนวน 2 โมดูลจึงเป็นการส่งผ่านข้อมูลแบบ Quad Channel ไปโดยปริยาย
ประสิทธิภาพการทำงานและการเล่นเกม
หน่วยความจำ DDR5 ที่วางจำหน่ายอยู่ในเวลานี้ แม้จะยังมีราคาโดยเฉลี่ยที่แพงกว่าหน่วยความจำ DDR4 เกือบสองเท่า แต่ข้อดีก็คือหน่วยความจำ DDR5 ก็จะมีแบนด์วิดธ์ที่ดีกว่าหน่วยความจำ DDR4 อย่างเช่นถ้าเป็น DDR5-4800 ก็จะมีแบนด์วิดธ์สูงกว่า DDR4-3200 ประมาณ 46 เปอร์เซ็นต์ (เมื่อทดสอบด้วยโปรแกรม Sandra 2021) แต่ข้อเสียก็คือ หน่วยความจำ DDR5 ที่มีอยู่ในเวลานี้มันยังมี Latency ที่สูงกว่าหน่วยความจำ DDR4 พอสมควร
อย่างไรก็ตาม หน่วยความจำ DDR5 ก็ให้ผลลัพธ์การทำงานที่ค่อนข้างโดดเด่น ไม่ว่าจะเป็นการปรับแต่งภาพ หรือตัดต่อวิดีโอด้วยโปรแกรมระดับมืออาชีพ รวมไปถึงการบีบอัดข้อมูล และการเข้ารหัสวิดีโอความละเอียดสูง แต่สำหรับการเล่นเกมความละเอียด Full HD โดยใช้ความสามารถจากการ์ด GeForce RTX 3080 นั้น ประสิทธิภาพที่ได้จากการใช้หน่วยความจำ DDR5 โดยเฉลี่ยนถือว่าดีกว่าการใช้หน่วยความจำ DDR4 ประมาณ 1-2 เปอร์เซ็นต์เท่านั้น
คำแนะนำสำหรับการเลือกใช้
DDR5 เหมาะกับงานบางลักษณะเท่านั้น
หน่วยความจำ DDR5 นั้นมีแบนด์วิดธ์สูงกว่าหน่วยความจำ DDR4 พอสมควร แต่ก็ใช่ว่าทุกโปรแกรมจะใช้ประโยชน์จากมันได้อย่างเต็มที่ ดังนั้นโดยพื้นฐานแล้วจึงควรดูที่โปรแกรมที่ใช้งานเป็นหลัก ซึ่งถ้าเป็นโปรแกรมปรับแต่งภาพ และตัดต่อวิดีโอระดับมืออาชีพ หรือโปรแกรมเข้ารหัสวิดีโอทั้งหลาย DDR5 จะเป็นตัวเลือกที่ดีกว่า แต่ยังต้องพิจารณาประกอบด้วยว่า ประสิทธิภาพการทำงานที่ดีกว่านั้นคุ้มค่ากับการลงทุนหรือไม่
DDR5 ไม่คุ้มค่า ถ้าเป็นการเล่นเกม
การใช้หน่วยความจำ DDR5 แม้จะทำให้เกมมีอัตราการแสดงผลเร็วขึ้น แต่ก็เพียงเล็กน้อยจนแทบไม่มีผลกับความรู้สึก หรือแตกต่างไปจากการใช้หน่วยความจำ DDR4 เลย ดังนั้นสำหรับผู้ที่คาดหวังประสิทธิภาพในการเล่นเกมก็อาจจะต้องพิจารณาให้ดีว่า DDR5 เป็นการลงทุนที่คุ้มค่าหรือไม่
แม้จะมีความเร็วและแบนด์วิดธ์ที่สูงขึ้น แต่ประสิทธิภาพที่ได้จากการใช้หน่วยความจำ DDR5 ตอนนี้ก็มีเพียงแค่งานบางอย่างเท่านั้นที่สามารถใช้ประโยชน์จากมันได้เต็มที่จริงๆ ประกอบกับราคาที่ยังจัดว่าแพงอยู่ก็ทำให้ การใช้หน่วยความจำ DDR4 เป็นตัวเลือกที่คุ้มค่าสำหรับการใช้งานหลายๆ อย่าง แต่ถึงอย่างนั้นก็ปฏิเสธไม่ได้ว่า DDR5 คือหน่วยความจำที่มีข้อดีมากมายสำหรับการใช้งานอนาคต และไม่ว่าจะเลือกซีพียูของอินเทลหรือเอเอ็มดี ก็จะต้องมีหน่วยความจำ DDR5 อยู่ในเครื่องด้วยอย่างแน่นอน