Windows 11 ที่เป็นระบบปฏิบัติการรุ่นใหม่ล่าสุดของไมโครซอฟท์จะมาพร้อมกับฟีเจอร์ที่เรียกว่า Snap Layout โดยฟีเจอร์นี้จะช่วยให้ผู้ใช้สามารถย้ายตำแหน่งหรือจัดเรียงหน้าต่างโปรแกรมบนหน้าจอได้อย่างสะดวกรวดเร็ว เพียงแค่วางตัวชี้เมาส์บนปุ่มขยายหน้าต่างโปรแกรมให้เต็มหน้าจอ ก็เลือกรูปแบบการจัดวางหน้าต่างโปรแกรมที่กำลังใช้งานได้ตามต้องการทันที
การจัดเรียงหน้าต่างโดยอัตโนมัติด้วยฟีเจอร์ Snap Layout นี้มีประโยชน์มาก โดยเฉพาะเวลาที่ต้องเปิดใช้งานหลายๆ โปรแกรมพร้อมกัน และไม่ว่าจะใช้จอภาพแบบ Ultra-wide หรือว่าใช้จอภาพหลายจอฟีเจอร์นี้ก็ช่วยอำนวยความสะดวกได้มาก
การ Snap หน้าต่างโปรแกรม จริงๆ แล้วก็ไม่ได้เป็นสิ่งที่แปลกใหม่อะไร เพราะไมโครซอฟท์ได้นำฟีเจอร์นี้มาใช้ตั้งแต่สมัย Windows 7 แล้วและพอมาถึง Windows 10 ฟีเจอร์นี้ได้ได้รับการปรับปรุงให้ใช้งานได้ดีขึ้นเป็นลำดับ เพียงแต่มันยังไม่หลากหลายเหมือนอย่างใน Windows 11 แต่ถึงอย่างนั้นมันก็ไม่ได้มีเพียงแค่การวางหน้าต่างโปรแกรมแบบ Side by Side โดยแบ่งพื้นที่หน้าจอออกเป็นสองส่วนอย่างที่หลายๆ คนเข้าใจกัน
Snap Assist: ตัวช่วยขั้นพื้นฐานของ Windows 10
Windows 10 จะมีฟีเจอร์ที่ชื่อว่า Snap Assist ช่วยในการปรับขนาดหน้าต่างและจัดเรียงบนหน้าจอโดยอัตโนมัติ เพียงแค่ลากหน้าต่างโปรแกรมไปยังตำแหน่งต่างๆ บนหน้าจอ โดยมี 6 พื้นที่ให้เลือกวางได้แก่
- มุมจอภาพทั้ง 4 มุม สำหรับการจัดวางหน้าต่างโปรแกรมแบบ 2x2 โดยเมื่อลากหน้าต่างไปที่มุมใดมุมหนึ่ง หน้าต่างโปรแกรมจะถูกปรับให้มีขนาด 1 ใน 4 ของหน้าจอ แล้ววางหน้าต่างโปรแกรมชิดกับมุมที่ลากไปวาง
- ขอบจอภาพ ด้านซ้ายและด้านขวา สำหรับการจัดวางหน้าต่างโปรแกรมแบบ Side by Side ที่เราคุ้นเคย โดยหน้าต่างโปรแกรมจะถูกปรับให้มีความกว้างครึ่งหนึ่งของหน้าจอ แล้ววางชิดด้านที่ลากไปวาง
อย่างไรก็ดีในลักษณะข้างต้นนั้น ก็สามารถใช้งานผสมกันได้เช่น วางครึ่งจอด้านซ้ายด้วยหน้าต่างโปรแกรมที่ปรับให้มีขนาด 1 ใน 4 ของหน้าจอ แล้วพื้นที่ด้านขวาที่เหลือวางหน้าต่างโปรแกรมครึ่งจอตามแนวตั้ง อย่างไรก็ตามการที่เราจะปรับขนาดและจัดเรียงหน้าต่างโปรแกรมบนหน้าจอแบบอัตโนมัติได้ ก็ต้องเปิดใช้งานคุณสมบัตินี้ก่อน โดยเข้าไปที่หน้าการตั้งค่าหรือ Settings แล้วเลือก System จากนั้นเลือกที่เมนู Multitasking แล้วคลิกปุ่ม Snap windows ให้เป็น On และถ้าเป็นไปได้ก็ควรเลือกใช้ตัวเลือกทั้ง 3 หัวข้อด้วยคือ
- When I snap a windows, automatically size to fill available space
- When I snap a windows, work what I can snap next to it
- When I resize a snapped windows, simultaneously resize any adjacent snapped windows
ทั้งนี้เพื่อให้ใช้งานได้สะดวกยิ่งขึ้น แต่อย่างไรก็ดีก็เป็นที่น่าเสียดายว่าฟีเจอร์ Snap Assist ใน Windows 10 นั้น ยังปรับขนาดหน้าต่างแล้วจัดเรียงตามแนวตั้งไม่ได้ ดังนั้นถ้าต้องการเปิดหน้าต่างโปรแกรม 2 โปรแกรมโดยเรียงไว้ครึ่งบนกับครึ่งล่างของหน้าจอจึงต้องทำด้วยตัวเอง
FancyZones: เพิ่มเติมความสามารถในการจัดเรียงหน้าต่าง
ถ้ารู้สึกว่าฟีเจอร์ Snap Assist ใน Windows 10 ยังไม่ค่อยตอบโจทย์ และอยากให้ Windows 10 ที่ใช้อยู่สามารถจัดเรียงหน้าต่างโปรแกรมได้อย่างหลากหลายแบบใน Windows 11 คุณสามารถติดตั้งโปรแกรม PowerToys ของไมโครซอฟท์เพื่อใช้เครื่องมือที่ชื่อ Fancy Zones ช่วยจัดเรียงหน้าต่างโปรแกรมเพิ่มเติมได้ โดยดาวน์โหลดโปรแกรมจาก https://github.com/microsoft/PowerToys แล้วติดตั้งลงในเครื่อง หรือถ้าวิธีนี้ไม่สะดวกก็สามารถติดตั้งโปรแกรมผ่านหน้า Microsoft Store ได้เช่นกัน
เครื่องมือนี้จะช่วยให้คุณสามารถจัดเรียงหน้าต่างโปรแกรมบนหน้าจอได้หลากหลายขึ้น เพราะนอกเหนือไปจากการวางเลย์เอาท์แบบ 2x2 ที่ฟีเจอร์ Snap Assist มีให้แล้ว คุณยังสามารถเลือกจัดวางหน้าต่างโปรแกรมได้อีกมากมาย รวมทั้งยังสามารถสร้างรูปแบบเลย์เอาท์ในแบบที่ต้องการได้ด้วย อย่างไรก็ตามการใช้งานโปรแกรมนี้ก็มีเงื่อนไขสำคัญคือ Windows 10 ที่ใช้จะต้องเป็นเวอร์ชัน 2004 หรือเป็น OS Build 19041 หรือใหม่กว่าเท่านั้น
หลังจากติดตั้งโปรแกรม PowerToys ลงในเครื่องแล้ว สามารถเข้าถึงการตั้งค่าต่างๆ ได้ดับเบิลคลิกที่ไอคอนของโปรแกรมที่อยู่ใน System Tray โดยอันดับแรกให้ตรวจดูให้แน่ใจว่ามีการเปิดใช้งานฟังก์ชันการจาก FancyZones เรียบร้อยแล้ว โดยเลือกที่เมนู FancyZones และดูว่าที่หัวข้อ Enable FancyZones มีสถานะเป็น On
วิธีการใช้งาน FancyZones โดยสังเขป
อันดับแรกให้เลือกรูปแบบเลย์เอาท์ที่ต้องการใช้งาน โดยเลือกที่ Launch Layout editor จากนั้นเลือกรูปแบบเลย์เอาท์ที่ต้องการใช้จัดเรียงหน้าต่างโปรแกรมจาก Template แต่ถ้าไม่ถูกใจ จะลองปรับแต่งแก้ไขเพิ่มเติมโดยคลิกที่รูปดินสอบนเลย์เอาท์ที่เลือกก่อนก็ได้ หรือไม่เช่นนั้นก็สร้างเลย์เอาท์แบบที่ต้องการขึ้นมาใหม่เลย โดยคลิกที่ปุ่ม + Create new layout ซึ่งจะมีให้เลือก 2 แบบระหว่างเลย์เอาท์แบบ Grid ที่เป็นแบบตารางแนวตั้งแนวนอน กับแบบ Canvas ซึ่งเป็นการกำหนดพื้นที่ให้กับหน้าต่างโปรแกรมวางเหลื่อมซ้อนกันหรือวางต่อกันไปเรื่อยๆ บนหน้าจอ
การสร้างเลย์เอาท์แบบ Grid จะเพิ่มจำนวนพื้นที่สำหรับจัดเรียงหน้าต่างโปรแกรม โดยคลิกเมาส์แล้วลากแบ่งพื้นที่ตามแนวตั้งหรือแนวนอน (ขณะแบ่งพื้นที่สามารถสลับเป็นแนวตั้งหรือแนวนอนได้โดยกดปุ่ม Shift ค้างไว้) แต่ถ้าต้องการลบหรือรวมพื้นที่ต่างๆ (ที่อยู่ติดกัน) ให้เป็นพื้นที่เดียวกัน ให้คลิกเมาส์แล้วลากไปบนพื้นที่ที่ต้องการ จากนั้นปล่อยเมาส์แล้วเลือก Merge zones เพื่อรวมพื้นที่ ส่วนการกำหนดพื้นที่ของเลย์เอาท์แบบ Canvas จะใช้วิธีคลิกเมาส์ลากกำหนดขนาดพื้นที่ที่ต้องการ แล้วลากไปวางยังตำแหน่งต่างๆ บนหน้าจอ ซึ่งวิธีนี้จะมีอิสระในการกำหนดมากกว่า
เมื่อได้แบบเลย์เอาท์ที่ต้องการแล้ว เวลาใช้งานสิ่งที่ต้องทำก็เพียงแค่กดปุ่ม Shift ค้างไว้แล้วลากหน้าต่างโปรแกรมไปวางตามตำแหน่งต่างๆ โดยดูจากแบบร่างของเลย์เอาท์แสดงขึ้นมาบนหน้าจอเท่านั้น
ปรับแต่งตั้งค่าให้เหมาะสมกับการใช้งานของตัวเอง
การ Snap หน้าต่างโปรแกรมด้วย FancyZones สามารถกำหนดตัวเลือกสำหรับการใช้งานได้อย่างมากมาย โดยแบ่งออกเป็น Zone behavior กับ Windows behavior ซึ่งก็ขึ้นอยู่กับการใช้งานของแต่ละคนว่าต้องการแบบใด
อย่างไรก็ดีตัวเลือกในส่วนของ Zone behavior นั้นแนะนำให้คลิกเลือก Hold Shift key to activate zones while dragging ไว้ก่อน เพื่อจะได้ไม่เกิดความสับสนและใช้งานได้สะดวกกว่า (เวลาต้องการจัดเรียงหน้าต่างโปรแกรมตามเลย์เอาท์จะต้องกดปุ่ม Shift ค้างไว้ด้วย) นอกจากนี้ตัวเลือกในส่วนของ Windows behavior แนะนำให้เลือกดังนี้
- Override Windows Snap shortcut (Win + Arrow) to move windows between zones.
(เพื่อย้ายหน้าต่างโปรแกรมไปยังพื้นที่ต่างๆ ด้วยการใช้คีย์บอร์ด)
- Move newly created windows to their last known zone.
(เพื่อย้ายหน้าต่างใหม่ไปยังพื้นที่ล่าสุด)
- Restore the original size of windows when unsnapping.
(เพื่อปรับหน้าต่างโปรแกรมให้มีขนาดตามเดิมเมื่อไม่ได้จัดเรียงตามเลย์เอาท์)
Fancy Zones เป็นเครื่องมือสำคัญที่จะช่วยทำให้ผู้ใช้ Windows 10 สามารถจัดเรียงหน้าต่างโปรแกรมบนหน้าจอได้หลากหลายขึ้น ใช้งานสะดวกและเหมาะที่จะมีติดไว้ในเครื่อง เพียงแต่การสลับสับเปลี่ยนรูปแบบเลย์เอาท์อาจจะไม่สะดวกเท่าฟีเจอร์ที่มีอยู่ใน Windows 11 แต่มันก็ใช้งานได้ดีและทำให้ Windows 10 ที่เราใช้ไม่ได้มีแต่การจัดเรียงหน้าต่างด้วยเลย์เอาท์แบบ 2x2 เพียงอย่างเดียวอีกต่อไป